Chuyển đến nội dung chính

NHỮNG MẢNH SỬ RỜI


Những mảnh  sử  rời  gom  góp  một  số  bài  viết  và  dịch  lai rai  trong  hơn  mười  năm,  có  bài  rất  dài  như  nghiên cứu lục và sách Minh thực lục: Quan hệ Trung Quốc - Việt Nam thế kỷ XIV - XVII viết cả năm trời, có bài rất ngắn như Cắt vài lát sử ở chỗ trung tâm thế giới chỉ viết chừng một buổi, có bài được viết lúc tinh thần bực bội với lời lẽ hơi gay gắt như Bàn về địa danh Thất Châu Dương với một học giả Trung Hoa, nhưng bù lại cũng có những bài vui vẻ xuề xòa như Bia, miệng và sử. Những bài dịch có khi khởi từ bất chợt như một cách chia sẻ cùng nỗi niềm người trước như bút ký của học giả thời Đông Du, hoặc có khi về những nghiên cứu của tác giả nước ngoài để qua đó học hỏi như Tượng Quận vị trí khảo hoặc để thêm nguồn tư liệu như Dân tộc Kinh ở Quảng Tây. Đại thể, đối với tác giả, có thể coi đây là cuộc trải nghiệm rời rạc trong quá trình tự trau dồi qua sự tiếp cận ít ỏi vấn đề trong mênh mông lịch sử.
Trong tập sách này, những bài nghiên cứu từ nhiều năm trước từng được chỉn chu hoàn thiện nhờ Ban biên tập Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển - Sở Khoa học và Công nghệ Thừa Thiên Huế, đặc biệt là anh Nguyễn Văn Tiến; công trình nghiên cứu về Minh thực lục và Thanh thực lục khó thể hoàn thành nếu thiếu sự kết nối với Nhà xuất bản Hà Nội cùng nhiệt tâm của anh Nguyễn Bá Dũng; đề nghị từ anh Trần Công Khanh ở báo Sài Gòn Tiếp thị cũng  khiến  có  được  mấy  bài  viết  ngắn  về  mỹ  thuật  người  Hoa  ở Chợ Lớn như là phần tóm lược một nghiên cứu sơ bộ trước kia về đề tài này; đề nghị từ Ban biên tập Southeast Asian Personalities of Chinese Descent: A Biographical Dictionary là dịp để góp được phần tiểu sử vắn tắt của vài nhân vật tiêu biểu cho một mảng văn hóa người Hoa ở Việt Nam trước năm 1975; những gợi ý bất chợt có khi rất phiêu lưu hầm hố mà bạn Cầm Phan ở Tòa soạn Tuổi Trẻ Cuối tuần đung đẩy khiến có được nhiều bài viết đa dạng mà lý thú; gom góp những bài viết tản mác nhiều năm là ý tưởng mới đây mà bạn Huỳnh Trung Kiên với sự nhiệt tình của Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh đã xâu lại thành tập sách gọn gàng này. Tác giả chân thành cảm ơn quý cơ quan cùng những bạn hữu đã âm thầm góp sức để Những mảnh sử rời đến được với nhiều độc giả.
Và không thể thiếu lời cảm ơn đến những người mà tác giả hằng quý mến, từng thúc giục hay tạo điều kiện để những bài viết thời chưn ướt chưn ráo của tôi đến với độc giả, lời này xin gởi anh Huỳnh Ngọc Trảng, anh Văn Thành, chị Phạm Thị Hoài, anh Nguyễn Ngọc Giao, chị Nguyễn Thị Hậu, nhạc sĩ Tuấn Khanh, tài tử Hà Vũ Trọng, và rất nhiều bè bạn sông hồ nữa chưa thể kể hết được.
Những bài viết trong tập sách này hầu như giữ đúng nguyên văn từ lần in trên các báo và tạp chí trước đây, có bài được viết lúc tác giả còn thiếu thốn tư liệu hoặc là nhằm vào lĩnh vực không chuyên sâu, nên chắc chắn có nhiều chỗ sai lầm, thiếu sót, rất mong bạn đọc lượng thứ và góp ý giúp cho.
Cái Bè, ngày gần Tết Mậu Tuất - 2018
Phạm Hoàng Quân


Nguồn: https://nxbhcm.com.vn/3/nhung-manh-su-roi-nghien-cuu-tieu-luan-3577
Người sưu tầm: Đỗ Xuân Giang

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Trang phục Triều Trần (1225 - 1400)

Trang phục Hoàng đế Nhà Trần tiếp nối nhà Lý một cách hòa bình nên các di sản và giá trị thời Lý vẫn được học theo cũng như vẫn có sự học hỏi từ nhà Tống bên Trung Quốc. 1) Lễ phục Hoàng đế Lễ phục thời Trần của hoàng đế vẫn là Cổn Miện. Quy chế về căn bản vẫn như thời Lý. Lê Tắc trong "An Nam chí lược" cho biết vua Trần có 4 loại mũ là : Mũ Miện, Mũ Thông Thiên, Mũ Phù Dung và Mũ Phốc Đầu. 2) Triều phục Hoàng đế Theo ghi nhận của Lê Tắc trong "An Nam chí lược" thì vua Trần có bộ triều phục Quyển Vân, đội Mũ Quyển Vân (Quyển Vân Quan - 卷雲冠 ). Tên gọi thực tế của Mũ Quyển Vân là Mũ Thông Thiên ( Thông Thiên Quan - 通天冠 )   nhưng do dáng mũ uốn cong như mây cuốn nên tục gọi là Quyển Vân. Ngô Tự Mục thời Tống cho biết : " Mũ Thông Thiên của vua Tống đều dùng hạt Bắc châu uốn kết lại, còn gọi là Mũ Quyển Vân". Mạnh Nguyên Lão thời Tống cũng mô tả: " Hoàng đế đội mũ Thông Thiên, còn gọi là Mũ Quyển Vân, mặc áo bào đỏ, cầm ngọc khuê". ...

HÌNH ẢNH ÁO CỔN TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

Hình ảnh áo Cổn đã được ghi chép trong hai bộ sử là Đại Việt Sử kí Toàn thư (thế kỉ XV) và Việt Sử lược ( được xác định là ra đời dưới thời  nhà Trần ) . Cả hai bộ sử đều thống nhất rằng áo Cổn đã xuất hiện từ thời nhà Đinh - Tiền Lê thông qua các chi tiết sau: Đại Việt Sử kí Toàn thư của Ngô Sĩ Liên có đoạn “ Thái hậu (tức Thái hậu Dương Vân Nga - Hoàng hậu của vua Đinh Tiên Hoàng) thấy mọi người đều vui lòng quy phục, bèn sai lấy áo (Long) Cổn khoác lên người Lê Hoàn, mời lên ngôi Hoàng đế. Từ đó Hoàn lên ngôi Hoàng đế, đổi niên hiệu là Thiên Phúc năm đầu [980], giáng phong vua làm Vệ Vương. ” Việt Sử lược cũng có cùng chi tiết “Thái hậu thấy lòng người theo phục, sai người lấy áo (Long) Cổn khoác lên mình vua, xin lên ngôi. Năm Canh Thìn (980), vua lên ngôi …” Như vậy, khi xem xét kĩ càng các chi tiết được đưa ra ta thấy cả hai bộ sử đều ghi nhận sự kiện Thái hậu Dương Vân Nga đã lấy áo (Long) Cổn của nhà Đinh khoác lên người Thập Đạo Tướng quân Lê Hoàn vào năm 980,...

Thiên Ninh công chúa

Thiên Ninh công chúa tên thật là Ngọc Tha hoặc Bạch Tha, con gái trưởng của vua Trần Minh Tông và Lệ Thánh hoàng hậu, bà đồng thời là chị ruột của vua Trần Dụ Tông.  Thiên Ninh công chúa là một trong những người phụ nữ có vai trò quan trọng nhất góp phần bảo vệ quyền lực của nhà Trần cũng như nước Đại Việt trong cảnh nội loạn và ngoại xâm.  Khác với những người phụ nữ họ Trần khác như Linh Từ Quốc Mẫu, An Tư công chúa, Huyền Trân công chúa .v.v. những người có tính ôn nhu hơn  và thực hiện nghĩa vụ theo sự sắp đăt của triều đình. Thì riêng bà là người chủ động, mạnh mẽ và quyết đoán hơn cả. Không dừng ở sự hỗ trợ, bà còn là người trực tiếp mưu tính cũng như tham gia chính sự nhằm cứu vãn cơ nghiệp nhà Trần. Đây là một người phụ nữ cá tính khác thường, một người đặt ra ngoài những ràng buộc lễ nghĩa thông thường vì những mục đích lớn hơn. Như việc bà thông dâm với chính em trai của mình là vua Trần Dụ Tông theo bài thuốc chữa bệnh liệt dương cho vua, khiến cho các n...